Een keer in de vier jaar vinden gemeenteraadsverkiezingen plaats. De colleges van burgemeester en wethouders van gemeenten zijn verantwoordelijk voor de organisatie ervan. Zij regelen de locaties voor de stembureaus en benoemen én trainen stembureauleden.

Ook houden gemeenten toezicht op regels voor verkiezingscampagnes door politieke partijen. Zo kunnen er in een gemeente regels zijn voor de inzet van verkiezingsborden, kraampjes, geluidswagens, collectes en campagne in de omgeving van de stembureaus.

Partijen kunnen hun naam laten registreren bij het gemeentelijk centraal stembureau. De naam van de partij komt dan bovenaan de kandidatenlijst te staan en op het stembiljet. Partijen die hun naam willen registreren, moeten een vereniging zijn met volledige rechtsbevoegdheid.

Het college van elke gemeente is verantwoordelijk voor het regelen van stembureaus. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 waren er 8.699 stembureaus. Om te mogen stemmen moet de kiezer 18 jaar of ouder zijn, in de gemeente wonen en niet zijn uitgesloten van kiesrecht. De Nederlandse nationaliteit is geen vereiste. De kiezer krijgt uiterlijk veertien dagen voor de verkiezingen een uitnodiging om te stemmen: een stempas. De vaststelling van de uitslag vindt plaats in een paar stappen. Dit is geregeld in de kieswet. De stembureaus tellen handmatig de stemmen in het stembureau. De stembureaus brengen hun uitslagen naar de gemeente. Gemeenteambtenaren tellen de stembureau-uitslagen bij elkaar op. Twee dagen na de verkiezing stelt het gemeentelijk centraal stembureau de uitslag vast, op basis van de uitslagen van de stembureaus.

Het centraal stembureau benoemt de gemeenteraadsleden. Vervolgens behandelt de gemeenteraad of de verkozen verklaarde kandidaten kunnen worden toegelaten als lid van de gemeenteraad.